Bhagwad Geeta Saar | श्रीमद भगवद गीता उपदेश
Shrimad Bhagwad Geeta Saar
सुखी, आनंदी जीवनासाठी गीतेतील 'हे' ५ उपदेश अत्यंत उपयुक्त; वाचा
हजारो वर्षे उलटून गेली तरी लोक अजूनही गीता अतिशय महत्त्वाची आणि मनोरंजक आहे असे मानतात. ते आताही महत्त्वाचे आहे. जीवनात आनंदी आणि आनंदी कसे राहायचे हे गीता शिकवते. ते काय म्हणतात याबद्दल अधिक जाणून घेऊया.
5 Bhagwat Geeta Quotes will make your life happy and prosperous.
भारतीय तत्वज्ञान खूप जुने आहे आणि भारतातील विविध धर्म आणि गटातील बरेच लोक
गुण्या गोविंदावर प्रेम करतात. विविध धर्मातील सर्व कल्पना खरोखरच
महत्त्वाच्या आहेत. जगभरातून अनेक हुशार लोक भारतीय तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास
करण्यासाठी येतात. भगवद्गीता हा भारतातील अत्यंत महत्त्वाचा ग्रंथ आहे आणि
त्यातील शिकवणी आजही महत्त्वाची आहेत. गीतेतील ज्ञान किती मौल्यवान आहे हे
अनेकांना माहीत आहे.
गीतेतील ज्ञान फार पूर्वी लिहिले गेले असले तरी ते आजही खूप महत्त्वाचे आणि
मनोरंजक आहे. लोक आजही त्याचा अभ्यास करत आहेत आणि त्याबद्दल नवीन पुस्तके
लिहित आहेत. यावरून गीता किती महान आहे हे लक्षात येते. आधुनिक काळातही,
गीतेतील शिकवण लोकांना आनंदी जीवन जगण्यास मदत करू शकते. गीता काय शिकवते
याबद्दल अधिक जाणून घेऊया.
कर्म हाच अधिकार
कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन।
मा कर्मफलहेतुर्भुर्मा ते संगोऽस्त्वकर्मणि ॥
भावार्थ : तुझा अधिकार केवळ कर्म करण्याचा आहे. त्याच्या फळांवर नाही;
म्हणून तुझा कर्म करण्याचा उद्देश फळप्राप्ती हा नको; (पण) कर्म न
करण्यामध्येही तुझी आसक्ती नको.
जेव्हा तुम्ही काही गोष्टी करता तेव्हा त्यातून तुम्हाला काय मिळेल यावर
जास्त लक्ष केंद्रित करू नका.
याचा अर्थ असा की, मनुष्याने भविष्याची चिंता सोडून केवळ वर्तमानातील आपल्या
कर्मावर लक्ष केंद्रीत करावे. वर्तमानात मेहनत, परिश्रम घेतले, तरच भविष्यात
सुफलप्राप्ती होईल. म्हणजेच आता काम केल्यास भविष्यात सुखी, समाधानी, आनंदी
जीवन जगता येणे शक्य होऊ शकते, असे सांगितले जाते.
कोणाचाही द्वेष करू नका
यो न हृष्यति न द्वेष्टि न शोचति न काङ्क्षति ।
शुभाशुभपरित्यागी भक्तिमान्यः स मे प्रियः॥
भावार्थ : असा मनुष्य जो कधी अत्यानंदित होत नाही, द्वेष करत नाही,
शोक करत नाही आणि जो कधी कामना करत नाही. तसेच शुभ आणि अशुभ संपूर्ण कर्मांचा
त्याग करतो. तोच भक्तियुक्त भक्त मला अतिप्रिय आहे.
याचा अर्थ असा की, जेव्हा आपण एखादी गोष्ट पूर्ण करतो ज्याबद्दल आपण आनंदी
असतो, तेव्हा आपण जास्त उत्साही होऊ नये कारण त्यामुळे आपल्याकडून चुका होऊ
शकतात. इतर लोक जे चांगले काम करतात त्यांचा मत्सर करणे देखील चांगले नाही,
कारण त्यांच्यासाठी आनंदी राहणे आपल्या आनंदासाठी आणि शांततेसाठी चांगले आहे.
कर्म करणे अत्यावश्यक
न हि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् ।
कार्यते ह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिजैर्गुणैः ॥
भावार्थ : निःसंदेह कोणताही मनुष्य कोणत्याही काळात कर्म
केल्याशिवाय क्षणभरही राहू शकत नाही. कारण मनुष्य नैसर्गिक गुणांमुळे
कर्म करत राहण्यास बाध्य आहे.
याचाच अर्थ असा की, जेव्हा कोणी पृथ्वीवर जन्म घेतो तेव्हा त्यांना
त्यांच्या जीवनात काहीतरी करण्याची आवश्यकता असते. प्रत्येकजण वेगळा असतो
आणि त्यांची स्वतःची खास कौशल्ये असतात. तुम्ही कशात चांगले आहात हे
शोधणे आणि ते करत राहणे महत्त्वाचे आहे. तुम्हाला जे आवडते ते केल्याने
तुम्ही आनंदी आणि यशस्वी होऊ शकता.
संयम आणि नियंत्रण आवश्यक
कर्मेन्द्रियाणि संयम्य य आस्ते मनसा स्मरन्।
इन्द्रियार्थान्विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते॥
भावार्थ : मनुष्य हा वरवर इंद्रियांवर नियंत्रण मिळवल्यासारखे
भासवत असतो. मात्र, मनातून तो त्यांचेच चिंतन करत असतो वा त्या विषयी
विचार करतो, तो दांभिक मानला जातो.
याचा अर्थ असा की, एक ढोंगी व्यक्ती अशी व्यक्ती आहे जी खोटे बोलते आणि
ते आपल्यापेक्षा चांगले असल्यासारखे वागण्याचा प्रयत्न करते. तुमच्या
भावना आणि इच्छांवर नियंत्रण कसे ठेवावे हे शिकणे महत्त्वाचे आहे
जेणेकरून तुमच्याकडे जे आहे त्यात तुम्ही आनंदी राहू शकता. हे तुम्हाला
खरोखर आनंदी आणि समाधानी वाटण्यास मदत करू शकते.
तब्बल १६ खटले जिंकून बांधले आधुनिक युगातील दक्षिणेश्वर मंदिर.
श्रद्धा, सबुरी, विश्वास ठेवा
एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः।
सोऽविकम्पेन योगेन युज्यते नात्र संशयः॥
भावार्थ : जो मनुष्य माझ्या परमेश्वर स्वरुपाचे आणि योगशक्तीचे
तत्त्व जाणतो, तो निश्चल भक्तियोग युक्त होतो. यात कोणतीही शंका नाही.
याचाच अर्थ असा आहे की, जो मनुष्य ईश्वरी शक्तीचा मनापासून स्वीकार करतो
आणि परमात्म्यावर संपूर्ण श्रद्धा ठेवतो. भगवंत त्याचे कधीही वाईट होऊ
देत नाही, असे सांगितले जाते.
Bhagwad Geeta Saar :
The Vedas and Upanishads are summarised in the Bhagavad Gita. It is a
universally applicable sacred text that applies to all people and
situations.
भौतिक स्वभाव म्हणजे काय? एक प्रकृती 'परा' आणि दुसरा 'अपरा', पण
दोघांचा अधिपती देव आहे. सत्त्व, रज, तम हे त्रिगुणात्मक स्वरूप आहे. या
त्रिगुणांच्या पलीकडे शाश्वत "काल" तत्व आहे. या त्रिगुणांच्या
एकात्मतेमुळे आणि शाश्वत काल तत्वाच्या नियंत्रणाखाली व देखरेखीखाली सर्व
कर्म घडतात आणि या कर्मामुळे आपल्याला सुख-दुःखाचा अनुभव येतो. त्यांना
"कर्म तत्व" म्हणतात.
जेव्हा आपण देवाबद्दल विचार करतो तेव्हा पाच महत्त्वाच्या गोष्टी असतात.
त्यापैकी चार - देव, जीव, प्रकृती आणि काल - नेहमी आहेत आणि कधीही जाणार
नाहीत. प्रकृती ही निसर्गासारखी आहे आणि ती पुन्हा पुन्हा दिसते आणि नाहीशी
होते. याचा अर्थ असा की निसर्ग नेहमी येथे असतो आणि तो खोटा नाही. देव
निसर्ग आणि जीवनासह सर्व गोष्टींचा प्रभारी आहे. पण कर्म नावाची आणखी एक
गोष्ट आहे, जी नेहमी सारखी नसते. आपण काय करतो त्यानुसार ते बदलू शकते. कधी
कधी आपण पूर्वी केलेल्या चांगल्या गोष्टींमुळे आपण चांगल्या गोष्टींचा आनंद
घेतो, तर कधी आपण पूर्वी केलेल्या वाईट गोष्टींमुळे वाईट गोष्टी घडतात. पण
चांगल्या गोष्टी करून आपण जे घडते ते बदलू शकतो. आपण काय करावे याबद्दल
आपल्याला जितके अधिक माहिती असेल तितके चांगले आपण आपले कर्म बदलू शकतो.
जीव आणि देव दोघेही खूप जागरूक आहेत. जीवाला आपल्या शरीराविषयी माहिती
असते, परंतु देवाला प्रत्येकाच्या शरीराबद्दल माहिती असते. देव सर्वत्र
आहे आणि प्रत्येकजण काय विचार करीत आहे हे त्याला ठाऊक आहे. जेव्हा आपण
चांगल्या गोष्टी करतो आणि स्पष्टपणे विचार करतो तेव्हा ते आपल्या
वागण्याच्या पद्धतीत बदल करू शकते. हे दर्शविते की आपल्या कृती बदलू
शकतात आणि नेहमी सारख्या नसतात.
देवाचे चैतन्य आणि आत्म्याचे चैतन्य हे खूप खास आहे आणि त्या गोष्टींनी
कव्हर केले जाऊ शकत नाही जे आपले विचार आणि कृती गोंधळात टाकू शकतात. ते
आपल्यासारखे जगात राहत असले तरी त्यांच्या विचारांवर या गोष्टींचा परिणाम
होत नाही. जर देवाच्या विचारांवर परिणाम झाला असता, तर तो भगवद्गीता
नावाच्या पुस्तकात महत्त्वाच्या गोष्टी सांगू शकला नसता. एकदा आपण आपले
विचार देवासारखे शुद्ध कसे बनवायचे हे शिकले की, आपण अशा गोष्टी करू शकतो
ज्याने देवाला आनंद होतो आणि आतून चांगले वाटते.
जेव्हा आपण वास्तविक नसलेल्या गोष्टींमुळे गोंधळून जातो तेव्हा आपण विचार
करू शकतो की आपल्याला सर्वकाही माहित आहे. त्याला बुद्धिजीवी म्हणतात, पण
ते खरे नाही.
लोकांनी वाईट विचार सोडून चांगले बनले पाहिजे. याला दुसऱ्या भाषेत मुक्ती
म्हणतात. हे कसे करावे आणि देवाच्या नियमांचे पालन कसे करावे हे भगवद्गीता
आपल्याला शिकवते. शुद्ध होण्यासाठी आपण देवाचे ऐकले पाहिजे.
चेतना म्हणजे काय आहे? चेतना म्हणजे ” मी आहे” तर मग
‘मी कोण आहे’? चेतनेवर जेव्हा मायेचे आवरण असते तेव्हा ”मी आहे ” याचा
अर्थ ‘ मी सर्वात मोठा ‘प्रभू ‘आहें. मीच भोक्ता आणि मीच निर्माता
आहे. जगाचे चक्र फिरत राहते , कारण प्रत्येक जिवाला वाटते कि मी भौतिक
जगाचा प्रभू आणि निर्माता आहे. या मायेने आवृत्त झालेल्या चेतनेचे दोन
मनोवैज्ञांनिक विभाग आहेत. एक असा कि ”मी निर्माता आहे.” आणि दुसरा ” मी
भोक्ता आहे.” वास्तविक भगवंत निर्माता किंवा स्रष्टा आणि भोक्ता आहे. आणि
जीव हा भगवंताचा अंश असल्यामुळे तो निर्माता किंवा स्रष्टा नाही. आणि
भोक्ता हि नाही. तर जीव भगवंताचा सहयोगी मात्र आहे. तो निर्मित आहे. आणि
तो स्वत: भोगला जातो.
उदा: यंत्राचा एक भाग संबंध यंत्राशी सहकार्य करतो. तसाच शरीराचा
एक अवयव सं बं ध शरीराशी सहकार्य करतो हात पाय,डोळे, मांड्या,
पोटर्या,घोटे ई. सारे शरीराचे भाग वास्तविक ते भोक्ते नाहीत, भोक्ता पोट
आहे, पाय चालतात, हाताने भोजन करता येते, दात चर्वण करतात, याच
प्रमाणे शरीराचे सर्व अवयव उदराच्या संतोषाकरीता काम करतात कारण
शरीराच्या रचनेचे पोषण करणारे उदर हे प्रमुख अंग आहें म्हणून प्रत्येक
भोज्य पदार्थ पोटाला दिला जातो, ज्या प्रमाणे मुळाला पाणी घातल्याने
संपूर्ण वृक्षाचे पोषण होते.व शरीराचे पोषण होण्या करीता पोटाला भोजन
द्यायचे असते.
देव सर्व गोष्टींचा मालक आणि निर्माता आहे. देवाला आनंदी करण्यासाठी आपण
त्याच्याबरोबर काम केले पाहिजे आणि यामुळे आपल्याला देखील मदत होईल. हे असे
आहे की जेव्हा एखादा नोकर चांगले काम करतो आणि त्याच्या बॉसला खुश करतो
तेव्हा त्यांनाही आनंद होतो. जरी आपल्याला गोष्टी तयार करणे आणि करणे
आवडते, तरीही देवाला आनंदित करणे महत्वाचे आहे कारण तेच आपल्यासाठी
सर्वोत्तम आहे. देव ही जगातील सर्वात महत्वाची आणि शक्तिशाली गोष्ट आहे.
वरील ब्लॉग पोस्ट वाचल्याबद्दल धन्यवाद.
0 Comments